Arbeidsmarktactiviteit historisch laag in Nederland: ‘Werkgevers zullen een stapje bij moeten zetten'

Laagste arbeidsmarktactiviteit sinds 2003

Sinds 2003 meet Intelligence Group de zogeheten arbeidsmarktactiviteit onder de Nederlandse beroepsbevolking. Oftewel: hoeveel Nederlanders zijn eigen actief op zoek naar een baan? Daar kwam voor het vierde kwart van 2022 een historisch laag cijfer uit de bus: 11.1%. Onder werkenden is de arbeidsmarktactiviteit nóg slechter: één op de veertien.

Sourcingsdruk historisch hoog

Terwijl het dus lastiger dan ooit te voren is om, aan de hand van vacatures, nieuw personeel te werven, is het niet vreemd dat werkgevers liever zelf actief op zoek gaan naar geschikte kandidaten. De zogeheten sourcingsdruk bereikte in het vierde kwartaal van 2022 dan ook een nieuw hoogtepunt: 39,5% van de Nederlandse beroepsbevolking is minimaal één keer benaderd door een werkgever, recruiter of bureau voor een nieuwe baan.

The Great Shuffle ook op Nederlandse bodem

In recente jaren hebben we ons te midden een aantal greats bevonden. The Great Lockdown werd in maart en april van 2020 in het leven geroepen. Het World Economic Form noemde de post-COVID-wereld vervolgens The Great Reset. De opkomst van remote werk werd vervolgens The Great Shift genoemd en het duurde niet lang voordat er in Amerika sprake was van The Great Resignation, een tijd waarin miljoenen Amerikanen hun banen opzegden.

Al snel bleek het echter niet om een ontslaggolf te gaan, maar meer een shuffle. Een situatie gekenmerkt door jobhoppers, die van baan wisselden. En dus werd de volgende Great in de familie geboren: The Great Shuffle. Het bleek dan ook het enige fenomeen dat doorgroeide naar de Europese arbeidsmarkten. Verenigd Koninkrijk zag in het vierde kwartaal van 2021 een recordaantal aan baanwisselaars.

In 2022 waren er in Nederland in totaal 1,8 miljoen baanwisselaars. Wederom een record.

Diezelfde trend lijkt in Nederland ook volledig door te breken. In het vierde kwartaal van 2022 zag een forse toename aan baanwisselingen, waarmee het totaal van 1,8 miljoen baanwisselaars werd bereikt voor 2022. Wederom een record, sinds de statistieken worden gemeten. Wanneer we naar een kwartaal-over-kwartaal-verandering kijken, betekent dat een toename van 279 huizen in vergelijking met 2021, aldus de statistieken van Intelligence Group.

‘Nog nooit zo’n goede arbeidsmarkt’

Het woord komt iedereen die iets doet met recruitment natuurlijk de spuigaten uit, maar de Nederlandse arbeidsmarkt blijft gekenmerkt door een ongenadige krapte. Een lage arbeidsmarktactiviteit gepaard met het hoogste aantal werkenden in tijden én ongeveer 419 duizend openstaande openstaande vacatures maakt dat de krapte nog nooit zo groot was in Nederland.

“Je zou kunnen betogen dat we in Nederland nog nooit zo’n goede arbeidsmarkt hebben gehad”, stelt Geert-Jan Waasdorp, CEO van Intelligence Group. “Dat is dan uiteraard vanuit het perspectief van werknemers, werkgelegenheid en arbeidsparticipatie. Maar dat is één kant van de medaille. Tegelijkertijd worstelen werkgevers met het gebrek aan aanbod en de enorme schaarste, de nieuwe spelregels rondom het actief benaderen van talent, platforms, thuiswerken, productiviteit en het sterk groeiende aanbod van zelfstandigen.”

De opkomst van de ZZP’er

Die groei van zelfstandigen waar Waasdorp naar refereert is wederom een record te noemen. In de afgelopen twee jaar is het totaal aantal zelfstandig ondernemers (ZZP’ers) met 14% is gestegen. Uit CBS-statistieken blijkt dat Nederland nu zo’n 1,2 miljoen zelfstandigen kent. “Van de 9,6 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar die in het derde kwartaal betaald werk hadden, werkten er 1,2 miljoen in hun hoofdbaan als zelfstandige zonder personeel”, zo stelt het onderzoeksbureau.

De zelfstandigengroei ging het hardst in de zorg- en welzijnsberoepen, gevolgd door technische, commerciële en ICT-beroepen. “In het derde kwartaal van 2022 waren er 34 duizend meer zzp’ers met een zorg- en welzijnsberoep dan in hetzelfde kwartaal het jaar ervoor”, aldus het CBS. “Vooral de beroepsgroepen sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders, psychologen en sociologen en medisch vakspecialisten groeiden.”

‘Stapje bijzetten’

Of het nu om het geringe aantal actief werkzoekenden gaat — of de zelfstandigengroei, het maakt het voor wervende organisaties allemaal niet makkelijker, ziet Waasdorp. “Economische tegenwind zorgt er momenteel niet voor dat die geest terug in de fles gaat en werkgevers zullen eerder een stapje bij moeten zetten op de arbeidsmarkt. Werkgevers die nu hun recruitmentafdeling saneren, onderschatten de complexiteit van de arbeidsmarkt en geven of een signaal af dat het slecht gaat, of nemen recruitment en hun eigen bedrijfsvoering niet serieus.”